ኢፒኦ ሳምንታዊ: ከሚያዚያ 1, 2014 እስከ ሚያዚያ 7, 2014

ኢትዮጵያ በቁጥር (ከመጋቢት 24, 2010 እስከ ሚያዚያ 7, 2014) ¹እነዚህ ቁጥሮች የሚያመለክቱት ጠቅላይ ሚኒስትር አብይ አህመድ ወደስልጣን ከመጡበት መጋቢት 24, 2013 ዓ.ም. ጀምሮ በሀገሪቱ መከሰታቸው የተዘገበ የግጭት ኩነቶችን ነው።

• የተደራጁ የፖለቲካ ግጭቶች – 2,850
• በተደራጁ የፖለቲካ ግጭቶች ህይወታቸው እንዳለፈ የተዘገቡ ሰዎች – 15,686
• በግጭት ውስጥ ተሳታፊ ያልሆኑ ግለሰቦች ላይ በተቃጡ ጥቃቶች ህይወታቸው ያለፈ – 7,147

ኢትዮጵያ በቁጥር (ከሚያዚያ 1, 2014 እስከ ሚያዚያ 7, 2014) ²በዚህ የጊዜ ገደብ ውስጥ የተካተቱ አንድ አንድ ኩነቶች በዘገባ መዘግየት ምክንያት በቀጣይ ሳምንታት ቁጥሮች ውስጥ ሊካተቱ ይችላሉ።

• የተደራጁ የፖለቲካ ግጭቶች – 18
• በተደራጁ የፖለቲካ ግጭቶች ህይወታቸው እንዳለፈ የተዘገቡ ሰዎች – 65
• በግጭት ውስጥ ተሳታፊ ያልሆኑ ግለሰቦች ላይ በተቃጡ ጥቃቶች ህይወታቸው ያለፈ –20

ኢትዮጵያን በተመለከተ በቁጥር የተደገፉ መረጃዎችን እዚህ፣ ሁሉንም የአክሌድ ስራዎች ደግሞ እዚህ ጋር በመጫን ያገኛሉ።

የሁኔታዎች አጭር መግለጫ

ባለፈው ሳምንት በኦሮሚያ ክልል የመንግስት ሃይሎች እና የኦሮሞ ነጻነት ግንባር (ኦነግ)-ሸኔ መካከል ግጭት ቀጥሏል። አክሌድ በሁለቱ ወገኖች መካከል ስድስት ውጊያዎችን የመዘገበ ሲሆን አምስቱ በጉጂ ዞን ተከስተዋል። ከሚያዚያ 1 እስከ 3 በጉጂ ዞን ጎራ ዶላ ወረዳ ደራራ አካባቢ የኢትዮጵያ መከላከያ ሰራዊት እና ኦነግ-ሸኔ ተዋግተዋል። ኦነግ-ሸኔ በእነዚህ ውጊያዎች 31 ወታደሮችን መግደሉን እና ሌሎች 33 ማቁሰሉን ተናግሯል (ኦኤሜኤን፣ ሚያዚያ 3, 2014፤ ኦኤምኤን፣ ሚያዚያ 6, 2014)። ይህ ግን በገለልተኛ ወገን አልተረጋገጠም። ሚያዚያ 2 ላይ የኢትዮጵያ መከላከያ ሰራዊት እና የኦሮሚያ ክልል ልዩ ሃይሎች ከኦነግ-ሸኔ ጋር በጉጂ ዞን ጉሚ ኢዳኦ ወረዳ መልካ ጉባ፣ መልካ ለሚ እና መልካ ኩሌ የተዋጉ ሲሆን በእነዚህ ግጭቶች ቁጥራቸው በውል ያልታወቁ ሰዎች ህይወት ጠፍቷል። በተመሳሳይ ቀን ኦነግ-ሸኔ ከኢትዮጵያ መከላከያ ሰራዊት ጋር በምዕራብ ጉጂ ዞን ቡሌ ሆራ ከተማ ከዲዳ መንደር ተዋግተዋል።

በክልሉ በግጭት ውስጥ ተሳታፊ ባልሆኑ ግለሰቦች ላይ የሚደርሰው ጥቃትም ቀጥሏል። ሚያዚያ 2 እና 4 ላይ በምዕራብ ሸዋ ዞን ኖኖ ወረዳ አሊ አቦ ሳሬ እና ሁለጌታ ከራዩ የአማራ ብሄረሰብ ታጣቂዎች በግጭት ውስጥ ተሳታፊ ባልሆኑ ግለሰቦች ላይ ተኩስ ከፍተው የገበሬዎችን ቤት አቃጥለዋል። በሁለጌታ ካራዩ ጥቃት ቁጥራቸው በውል ያልታወቁ ሰዎች የሞቱ ሲሆን በአሊ አቦ ሳሬ ላይ የደረሰው ጉዳት በውል አይታወቅም። ታጣቂዎቹ በአሊ አቦ ሳሬ ጥቃቱን የፈጸሙት “ኦነግ-ሸኔ ከዚህ ቀደም በአማራ ተወላጆች ላይ ያደረሰውን ጥቃት ለመበቀል ነው” ብለዋል (ቢቢሲ አፋን ኦሮሞ፣ ሚያዚያ 6, 2014)። በተጨማሪም ባለፈው ሳምንት በምዕራብ ወለጋ ዞን ጉደቱ ኮንዶሌ ወረዳ ቦጂ በተባለ ቦታ የኢትዮጵያ መከላከያ ሰራዊት አባላት ኦነግ-ሸኔን ደግፋችኋል በሚል ሶስት በግጭት ውስጥ ተሳታፊ ያልሆኑ ግለሰቦችን በጥይት ተኩሰው ገድለዋል። የኢትዮጵያ መከላከያ ሰራዊት ሃይሎች እና የኦሮሚያ ክልል ልዩ ሃይሎች ኦነግ-ሸኔን ደግፈዋል ያሏቸውን ከ300 በላይ በግጭት ውስጥ ተሳታፊ ያልሆኑ ግለሰቦችን በቦጂ በቁጥጥር ስር አውለዋል።

አክሌድ በኦሮሚያ እና አማራ ክልሎች የፋኖ ታጣቂዎች የተሳተፉባቸው በርካታ ክስተቶችን መዝግቧል። በኦሮሚያ ክልል በሆሮ ጉዱሩ ወለጋ ዞን አሙሩ ወረዳ ሲዳቲ ቀበሌ የፋኖ ታጣቂዎች ከፌዴራል ፖሊስ አባላት ጋር ተዋግተው ቁጥራቸው በውል ያልታወቁ ወታደሮች መሞታቸው ታውቋል። ከግጭቱ ጀርባ ያለው ምክንያት አልታወቀም። ሚያዚያ 2 ላይ በአማራ ክልል ሰሜን ወሎ ዞን ወልዲያ ከተማ አንድ የፋኖ ታጣቂዎች አመራር በቁጥጥር ስር ውሏል የሚለውን ጭምጭምታ ተከትሎ በአካባቢው የሚገኙ የፋኖ ታጣቂዎች ወደ ከተማዋ ሊገቡ ሲሞክሩ ከኢትዮጵያ መከላከያ ሰራዊት ጋር ተዋግተዋል። በግጭቱ አንድ የታጣቂ ቡድኑ አባል እና አንድ ቄስ ተገድለዋል። በተመሳሳይ እለት ሁለቱ ቡድኖች በሰሜን ወሎ ዞን ጎቤዬ እና ሮቢት ውስጥ ተዋግተዋል። በእነዚህ አካባቢዎች የተመዘገበ ጉዳት የለም። የሰሜን ወሎ ዞን ኮሙዩኒኬሽን ጽህፈት ቤት ኃላፊ ግጭቱ በውይይት ተፈቷል ብለዋል (ቢቢሲ አማርኛ፣ ሚያዚያ 3, 2014)።

በቤንሻንጉል/ጉሙዝ ክልል ከሚያዝያ 2 እስከ 4 የኢትዮጵያ መከላከያ ሰራዊት፣ የአማራ ብሄረሰብ ታጣቂዎች እና የአማራ ክልል ልዩ ሃይሎች በመተከል ዞን ቡለን ወረዳ ጎዶራሬ መንደር፣ ዳንጉራ ወረዳ ድልሳምቤ እና መንደር 3 እንዲሁም ማዲራ ወረዳ ኦሺጊ እና የኪታ ቁጥራቸው በውል የማይታወቁ የጉሙዝ ተወላጆችን ገድለዋል (ከዚህ በታች ያለውን ካርታ ይመልከቱ)። ይህ በእንዲህ እንዳለ  247 የጉሙዝ ህዝቦች ዴሞክራሲያዊ ንቅናቄ አባላት በሰላማዊ መንገድ እጃቸውን ለመንግስት የጸጥታ ሃይሎች ሰጥተዋል የዳንጉር ወረዳ ኮማንድ ፖስት አስታውቋል (የኢትዮጵያ ብሮድካስቲንግ ኮርፖሬሽን፣ ሚያዚያ 7, 2014)። በተጨማሪም ሚያዝያ 1 ላይ በመተከል ዞን ግልገል በለስ ከተማ በሀገር ሽማግሌዎች፣ የሀይማኖት አባቶች፣ የመንግስት ባለስልጣናት እና የተሀድሶ ስልጠና ሲወስዱ በነበሩ የጉሙዝ ህዝቦች ዴሞክራሲያዊ ንቅናቄ (ጉህዴን) አባላት መካከል ባህላዊ የሰላም እና የዕርቅ ስነ ስርዓት ተካሂዷል (ፋና ብሮድካስቲንግ ኮርፖሬት፣ ሚያዚያ 1, 2014)። መጋቢት 10 ላይ በካማሺ ዞንም ተመሳሳይ ባህላዊ የሰላም እና ዕርቅ ስነ ስርአት በክልሉ መንግስት እና በጉህዴን – የፖለቲካ እና የታጠቂ ክንፎች – መካከል ተካሂዷል (በካማሺ ስለተካሄደው ባህላዊ የሰላም እና የዕርቅ ስነ ስርዓት የበለጠ መረጃ ለማግኘት ኢፒኦ ሳምንታዊ: ከመጋቢት 3, 2014 እስከ መጋቢት 9, 2014ን ይመልከቱ)።

የደቡብ ብሄሮች፣ ብሄረሰቦች እና ህዝቦች ክልል የአስተዳደር ማዕከል በሆነችው በሲዳማ ክልል በምትገኘው ሀዋሳ ከተማ የሚካሄዱ ሰልፎች ባሳለፍነው ሳምንትም ቀጥለዋል። ሚያዚያ 5 ላይ የኮሬ ብሄረሰብ አባላት በሀዋሳ ከተማ በደቡብ ብሄሮች፣ ብሄረሰቦችና ህዝቦች ክልል ፕሬዝዳንት ጽህፈት ቤት ፊት ለፊት በመሰባሰብ መንግስት “የኦነግ-ሸኔ ታጣቂዎች በአማሮ ወረዳ በኮሬ ገበሬዎች ላይ እያደረሱ ያለውን ግፍና በደል”  እንዲያስቆም ጠይቀዋል (ቪኦኤ አማርኛ፣ ሚያዚያ 5, 2014)። ከሁለት ቀናት በኋላ ከጉራጌ ዞን የሰባት ቤት ዶቢ ክስታኔ ብሄረሰብ  የተወጣጡ አባላት ራሳቸውን በራሳቸው የሚያስተዳድሩበት ወረዳ እንዲቋቋምላቸው በሀዋሳ ከተማ በሰላማዊ ሰልፍ ጠይቀዋል። ከሳምንት በፊት መጋቢት 29 ላይ ከጉራጌ ዞን ማረቆ ብሄረሰብ የተወጣጡ አባላት ማረቆ ወረዳ ከጉራጌ ዞን ተነጥሎ ልዩ ወረዳ ተብሎ እንዲታወቅ በሀዋሳ ከተማ የደቡብ ብሄሮች፣ ብሄረሰቦችና ህዝቦች ክልል ፕሬዝዳንት ጽ/ቤት ፊት ለፊት ሰላማዊ ሰልፍ አድርገዋል።

ባለፈው ሳምንት ከጎረቤት ሀገራት በመጡ ታጣቂ ቡድኖች የተፈጠሩ ሁለት ጥቃቶች ተመዝግበዋል። ሚያዚያ 5 አካባቢ ከኬንያ የመጡ የቱርካና ጎሳ ታጣቂዎች ድንበር ጥሰው ወደ ኢትዮጵያ በመግባት አንድ የመንግስት ሃላፊ ተኩሰው ገድለዋል  (ዘ ስታንዳርድ፣  ሚያዚያ 5, 2014)። የዚህ ክስተት ትክክለኛ ቦታ አይታወቅም። ሚያዚያ 6 ላይ ከሶማሊያ የመጡ የማረሃን ጎሳ ታጣቂዎች በግጭት ውስጥ ተሳታፊ ያልሆኑ  የማቃቡል-ሙሴ ጉምአድሌ ንዑስ-ጎሳ  አርሶ አደሮች ላይ ጥቃት ሰንዝረው በሶማሌ ክልል ቆራሄ ዞን አሊን ከተማ አቅራቢያ አምስት ሰዎችን ገድለዋል። ከዚህ ቀደም የካቲት 23 ላይ ማረሃን እና ማቃቡል-እስማኤል ጉምአድሌ ታጣቂዎች በዶሎ ዞን ልኸሎው ዩቁብ መንደር አቅራቢያ በተፈጠረ የመሬት ውዝግብ ምክንያት ተዋግተዋል።

ሚያዚያ 7 ላይ 50 ሰብአዊ እርዳታ የጫኑ መኪኖች ትግራይ ክልል መቀሌ ከተማ ደርሰዋል (ደብሊውኤፍፒ ኢትዮጵያ፣ ሚያዚያ 7, 2014፤ የኢፌዴሪ የመንግስት ኮሙዪኒኬሽን አገልግሎት፣ ሚያዚያ 6, 2014)። በቅርብ ሳምንታት በትግራይ ህዝብ ነጻነት ግንባር (ትህነግ/ህወሃት) ቁጥጥር ስር ከሚገኙት ቦታዎች ወደ አማራ ክልል ዋግ ኽምራ ዞን ሰቆጣ ከተማ አካባቢዎች የሚገቡ ተፈናቃዮች ቁጥር ጨምሯል። ከተማው በአሁኑ ጊዜ ከአበርገሌ፣ ፀገብጂ፣ ዛብታ፣ ኮረም እና ዝቋላ ወረዳዎች የመጡ ከ70,000 በላይ ተፈናቃዮችን ያስተናግዳል (ቪኦኤ አማርኛ፣ ሚያዚያ 4, 2014)። በአፋር ክልል ያለው ሰብአዊ ፍላጎትም አሳሳቢ ነው (የተመድ የሰብአዊ ጉዳዮች ማስተባበሪያ ጽ/ቤት፣ ሚያዚያ 6, 2014)። ይህ በእንዲህ እንዳለ ሚያዚያ 5 ላይ ትህነግ/ህወሃት ሃይሎቹ ከአፋር ክልል ኢሬብቲ አካባቢ ለቀው መውጣታቸውን አሳውቋል (ቢቢሲ አማርኛ፣ ሚያዚያ 5, 2014)። ሆኖም ይህ በገለልተኛ ወገን አልተረጋገጠም። ከመጋቢት 21 ጀምሮ በአፋር ክልል ቂልባቲ ረሱ-ዞን 2 በትህነግ/ህወሃት እና የአፋር ክልል ልዩ ሃይሎች እንዲሁም ተባባሪዎቻቸው መካከል ምንም አይነት ውጊያ አልተዘገበም።

ሳምንታዊ ትኩረት፡ የፋኖ ታጣቂዎች እና በአማራ እና ኦሮሚያ ክልሎች መካከል የቀጠለው ውጥረት

ኢ-መደበኛ የፋኖ ታጣቂዎች ትህነግ/ህወሃትን ለመከላከል የታጠቁ እና የሰለጠኑ ሃይሎች ሲሆኑ በኢትዮጵያ የፖለቲካ ተዋናዮች መካከል ባለው እና ከጊዜ ወደ ጊዜ እየጨመረ በመጣው ውጥረት ዋና ምክንያቶች ሆነዋል። በፋኖ ታጣቂዎች እና የአማራ ክልል መንግስት ሃይሎች መካከል የሚፈጠሩ ውጊያዎች እንዲሁም በኦሮሚያ ክልል እና የአማራ ክልል ኦሮሞ ልዩ ዞን የፋኖ ታጣቂዎች የሚሳተፉባቸው አሁንም የቀጠሉ ግጭቶች በእነዚህ ታጣቂዎች ዙሪያ ያለው የፖለቲካ ጉዳይ አደገኛ መሆኑን ያሳያል (ከዚህ በታች ያለውን ካርታ ይመልከቱ)።

በአማራ ክልል የፋኖ ሚሊሻዎች አማሮችን ለመጠበቅ፣ የአማራን ጥቅም ለማስከበር እና አንድነቷ የተጠበቀ ኢትዮጵያን ለማቆየት እንደሚሰሩ የጸጥታ ሃይሎች ይቆጠራሉ። ‘ፋኖ’ የሚለው ቃል በራሱ ለመግለፅ አስቸጋሪ ሲሆን ብዙ አይነት ኢ-መደበኛ የጸጥታ ሃይሎችን ሊያመለክት የሚችል ሆኖ ትርጉሙ ከጊዜ ወደ ጊዜ ተቀይሯል። በተለምዶ ‘ፋኖ’ በገጠር በሚገኙ የአማራ ማህበረሰቦች ውስጥ የነበሩ የታጠቁ የአካባቢ ማህበረሰብ የደህንነት ክፍሎችን ያመለክታል። ከ2006 እስከ 2010 ‘ፋኖ’ የሚለው ቃል በትህነግ/ህወሃት የሚመራውን የኢትዮጵያ ህዝቦች አብዮታዊ ዴሞክራሲያዊ ግንባር (ኢህአዴግ) መንግስት የተቃወሙ ያልታጠቁ ወጣት ሰልፈኞችን ይገልጽ ነበር። በዛን ወቅት የፋኖ ወጣቶች በታሪክ አማራዎች ጥያቄ ሲያነሱባቸው የቆዩ የመሬት አስተዳደር ጉዳዮች እንዲነሱ ያደረጉ ሲሆን ይህንንም በኮሎኔል ደመቀ ዘውዱ በሚመራው የወልቃይት የማንነት ጥያቄ ኮሚቴ በኩል አቅርበዋል። ደመቀ ዘውዱ ዛሬም የአማራ ፋኖ መሪ ተደርገው ይታያሉ። ደመቀ ዘውዱ የሰሜን ኢትዮጵያው ግጭት በጀመረ በጥቂት ጊዜ ውስጥ በአማራዎች የወልቃይት ጠገዴ ሁመራ ዞን/ክልል ተብሎ በሚጠራው የምዕራብ ትግራይ ዞን የጸጥታ ሃላፊ ሆነው ተሹመዋል።

የፋኖ ታጣቂዎች ትህነግ/ህወሃት አማራ ክልልን የኤ 2 መንገድ (ከአዲስ አበባ ወደ አክሱም የሚወስደው) እና የቢ 30 መንገድ (ከጎንደር ወደ አድዋ የሚወስደው) ሲያጠቃ በጣም አስፈላጊ ሆነው የመጡ ሲሆን የኢትዮጵያ ጦር እንደገና እየተሰባሰበ ባለበት ወቅት የመከላከል ውጊያ በማድረግ ትልቅ ሚና ተጫውተዋል። በዚህ ወቅት ከፋኖዎች ጋር ግንኙነት ያላቸው ወሳኝ ሰዎችም የኢትዮጵያ መንግስት እያፈገፈገ የአማራን ህዝብ እየከዳ ነው ሲሉ ከሰውታል።

በብዙ አማራዎች ዘንድ የፋኖ ታጣቂዎች ለዘመናት ሲጨቆን የነበረውን የአማራን ህዝብ ነፃ አውጥተው ከለላ ያደረጉለት ጀግኖች ናቸው ይህም ሊወሳ የሚገባው መስዋዕትነት ነው ሲሉ ያምናሉ። ለሌሎች ደግሞ ፋኖዎች በከፊል የተደራጁ በአማራ ብሄርተኛ ቡድኖች የሚደገፉ “መሬት ወረራ” ላይ የተሰማሩ ታጣቂ ወጣቶች ናቸው። አምነስቲ ኢንተርናሽናል እና ሂውማን ራይትስ ዎች በቅርቡ ባወጡት የጋራ ዘገባ የፋኖ ታጣቂዎች በአዲ ጎሹ አቅራቢያ በሚገኝ አካባቢ ወደ 60 የሚጠጉ ሰዎችን መግደልን ጨምሮ በትግራይ ተወላጆች ላይ በተፈጸሙ በደሎች ላይ እጃቸው አለበት በማለት ከሰዋል (አምነስቲ ኢንተርናሽናል፣ መጋቢት 27, 2014)። መጋቢት 26 ላይ የኦሮሚያ ክልል መንግስት “ጽንፈኛ የአማራ ክልል ሃይሎች” ሲል የገለጻቸው የፋኖ ታጣቂዎች በኦሮሚያ ክልል ምስራቅ ሸዋ ዞን 26 የኦሮሚያ ክልል የጸጥታ ሃይሎች እና የፌዴራል ፖሊስ አባላት ህይወት መጥፋት ተጠያቂዎች ናቸው ብሏል (አዲስ ስታንዳርድ፣ መጋቢት 26, 2014፤ በአማራ ክልል ሰሜን ሸዋ ዞን እና ኦሮሚያ ክልል ምስራቅ ሸዋ ዞን ወሰኖች ላይ ስላሉ ውጊያዎች የበለጠ መረጃ ለማግኘት ኢፒኦ ሳምንታዊ: ከመጋቢት 17, 2014 እስከ መጋቢት 23, 2014ን ይመልከቱ)። የፋኖ ታጣቂዎች የተሳተፉባቸው ግጭቶች በትግራይ ክልል ምዕራብ ትግራይ ዞን፣ በኦሮሚያ ክልል ምስራቅ ሸዋ ዞን፣ በቤንሻንጉል/ጉሙዝ ክልል መተከል ዞን፣ በኦሮሚያ ክልል ምስራቅ ወለጋ ዞን እና በአማራ ክልል ኦሮሚያ ልዩ ዞን ተመዝግበዋል። በቅርቡ ደግሞ በአማራ ክልል የፋኖ ታጣቂዎች ከመንግስት ሃይሎች ጋር መዋጋት መጀመራቸው ታውቋል።

የፋኖ ታጣቂዎችን ትጥቅ ለማስፈታት የቀረበው ሀሳብ አከራካሪ ነው። ፋኖ በአማራ ክልል ከፍተኛ የሆነ የህብረተሰብ ድጋፍ ያላቸው ሲሆን ክልሉን ከትህነግ/ህወሃት ታድጓል ተብሎ ይታመናል። የአማራ ክልል መንግስትን ጨምሮ በአማራ ክልል የሚገኙ ፖለቲካ ተዋናዮች የፋኖ ታጣቂዎችን ትጥቅ እንደማያስፈቱ ይልቁንም “እንደሚያደራጇቸው” ተናግረዋል (አዲስ ስታንዳርድ፣ ጥር 9, 2014)። ይህ መግለጫ እንዳለ ሆኖ  ባለፉት ሳምንታት የአማራ ክልል መንግስት የፋኖ አመራሮችን በቁጥጥር ስር ለማዋል ወይም ለመገደብ ያደረጋቸው ጥረቶች በሰሜን ወሎ እና ምስራቅ ጎጃም ዞኖች ውስጥ የአማራ ክልል ልዩ ሃይሎች እና ፌዴራል ፖሊስ ከፋኖ ታጣቂዎች ጋር ሞት ያስከተሉ  ውጊያዎች እንዲያደርጉ አድርጓል።

በመላው ኢትዮጵያ በተፈጠሩ ግጭቶች የፋኖ ታጣቂዎች ያላቸው ተሳትፎ አከራካሪ ሲሆን በክልል መንግስታት መካከል ያለውን አለመግባባት አባብሷል። አክሌድ ባለፈው አመት በኦሮሚያ ክልል የፋኖ ታጣቂዎች የተሳተፉባቸው ቢያንስ አራት ውጊያዎች እና ግጭቶችን መዝግቧል። በቅርቡ የተከሰተው የፋኖ ታጣቂዎች በአማራ ክልል ኦሮሚያ ልዩ ዞን ውስጥ የሚገኝ በተደጋጋሚ የብሄር ግጭቶች በሚከሰቱበት ስፍራ በግጭት ውስጥ ተሳታፊ ባልሆኑ ኦሮሞዎች ላይ የተፈጸመ ጥቃት ነው (አዲስ ስታንዳርድ፣  ሚያዚያ 11, 2014)። በግዛት ግጭቶች ውስጥ እንደሚሳተፉ የኦነግ-ሸኔ ሃይሎች ሁሉ አከራካሪ በሆኑ ቦታዎች ላይ የፋኖ ታጣቂዎች የደንብ ልብስ ስለማይለብሱ እና መደበኛ ባልሆነ ሁኔታ የተደራጁ በመሆናቸው መለየት ከባድ ነው።

በክልሉ መስተዳድሮች መካከል ያለው ውጥረት እየጨመረ ሲመጣ ከአማራ ክልል የመጡ የፋኖ ታጣቂዎች የፖለቲካ ተዋናዮችን የሚያከራክሩ ዋና ነጥቦች የመሆናቸው እድል ሰፊ ነው። የአማራ ክልል አሁን ካለበት ወሰን በላይ ያለው ተፅእኖ እና በኢትዮጵያ ውስጥ ያለው ቦታ ኢ-መደበኛ ባልሆኑ የፋኖ ታጣቂዎች ላይ በሚደረጉ ውሳኔዎች ላይ ይመሰረታል።